Czy moje dziecko jąka się? – podstawowe informacje dla rodziców

W okresie miedzy 2 a 4 rokiem życia dziecka następuje bardzo intensywny rozwój mowy: znacznie zwiększa się zasób słów, pojęć, przyswajane są reguły gramatyczne i stylistyczne, rządzące ojczystym językiem. Natomiast nie u wszystkich dzieci równie szybko wzrasta zdolność motoryczna narządów mowy.
Znane jest powiedzenie, że dziecko w tym wieku znacznie szybciej myśli, niż mówi. Wiąże się z tym zjawisko rozwojowej niepłynności mowy, którą wielu rodziców bierze za jąkanie. W tym okresie niezmiernie ważna jest nasza bliska obecność i pomoc dziecku przez słuchanie jego wypowiedzi i rozmawianie z nim. Dziecko zaczyna najczęściej powtarzać całe słowa, początkowe głoski czy sylaby, części wyrazów. Jak możemy nie dopuścić. aby rozwojowa niepłynność mowy nie zaowocowała jąkaniem?

W tym okresie niezmiernie ważna jest nasza bliskość i pomoc dziecku przez słuchanie jego wypowiedzi i rozmawianie z nim. Nie poprawiajmy bez potrzeby mowy dziecka, nie każmy mu powtarzać poprawnie-czyli: nie kierujmy jego uwagi na niepłynna mowę. Nie dawajmy rad typu: „mów wolniej, weź oddech, nie denerwuj się”- jest to bowiem pierwszy krok do uświadomienia sobie przez dziecko swojego problemu. Powstaje wówczas zjawisko „błędnego koła” – dziecko będzie starało się zadowolić rodziców sposobem mówienia, zacznie szukać sposobów zmniejszających zacinanie się: pojawi się duże napięcie mięśniowe, przeciąganie i blokowanie głosek, niepotrzebne ruchy całego ciała (współruchy). Zacznie ono dostrzegać, że płynność jego mowy znacznie odbiega od mowy rówieśników. Ta sytuacja zrodzi z kolei szereg problemów emocjonalnych: niechęć do zabaw z innymi dziećmi, do kontaktów rodzinnych, do chodzenia do przedszkola.

Pozwólmy dziecku mówić za siebie, to najlepszy trening mowy. Nie wyręczajmy go w wypowiedziach, nie zmuszajmy go do publicznych wystąpień, nawet z okazji rodzinnych spotkań, kiedy widzimy wyraźny opór dziecka przed tym. Mówmy do niego wyraźnie i zrozumiale, bądźmy cierpliwi, kiedy ma trudności w wysłowieniu się. Pamiętajmy, żeby zapewnić mu regularny sen i tryb życia, spokojną atmosferę.

Jeżeli jednak u swojego dziecka obserwujemy napinanie się w czasie przerw w mówieniu, niemożność rozpoczęcia wypowiedzi (widać wtedy wyraźny wysiłek dziecka zwłaszcza przy rozpoczynaniu wyrazów zaczynających się np. samogłoską, czy głoską zwartą), unikanie mówienia, częste dobieranie powietrza, nawet w środku wyrazu, skontaktujmy się wówczas z logopedą.